عفونت یکی از خطرناک‌ترین مشکلات و مسائلی است که ممکن است برای هر کسی و در هر نقطه‌ای از بدن اتفاق بیوفتد. عفونت می‌تواند برای سیستم ایمنی بدن مشکلات زیادی بوجود آورد. گوش نیز یکی از اعضای حساس بدن می‌باشد که ممکن است به دلیل وجود برخی از باکتری‌ها دچار عفونت‌های مختلفی در سنینن مختلفی شود. درمان عفونت گوش میانی راه‌ها و روش‌های مختلفی دارد.

عفونت گوش میانی چیست‌؟

عفونت گوش میانی را اوتیت میانی نیز می‌گویند. اوتیت میانی التهاب گوش میانی است. با این حال، بسیاری از پزشکان اوتیت میانی را عفونت در گوش میانی یا ناحیه داخل پرده گوش می‌دانند. این التهاب اغلب با عفونت‌هایی شروع می‌شود که سبب ساز گلودرد، سرماخوردگی یا سایر مشکلات تنفسی است و در نهایت به گوش میانی سرایت می‌کند. عفونت گوش میانی می‌تواند توسط ویروس‌ها یا باکتری‌ها ایجاد شود و می‌تواند حاد یا مزمن باشند. هر دو گوش می‌توانند به طور همزمان عفونی شوند (عفونت دو گوش). این عفونت‌ها به دلیل اینکه در مجرای گوش تا پرده گوش رخ می‌دهد، اوتیت خارجی یا عفونت گوش خارجی نیز نامیده می‌شود.

با این حال، برخی از افراد ممکن است به طور همزمان گوش شناگر و عفونت گوش میانی را داشته باشند. در مقالات قبلی از مجله دانیال کلینیک با شما درباره عفونت و کم شنوایی صحبت کرده بودیم در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی علل و  درمان عفونت گوش میانی بپردازیم.

عفونت گوش میانی چگونه اتفاق می افتاد

عفونت گوش میانی مزمن یک التهاب مداوم گوش میانی است که معمولاً حداقل برای سه ماه طول می‌کشد. این مدت زمان برای عفونت حاد گوش معمولاً تنها چند هفته طول می‌کشد. به دنبال عفونت حاد، مایع (افیوژن) ممکن است تا سه ماه در پشت پرده گوش ( پرده صماخ ) باقی بماند. همچنین ممکن است عفونت پس از یک دوره زمانی طولانی با مایع ( افیوژن ) یا فشار منفی پشت پرده گوش ( پرده صماخ ) ایجاد شود. این نوع عفونت می‌تواند باعث آسیب مداوم به گوش میانی و پرده گوش شود و ممکن است تخلیه مداوم از طریق سوراخ در پرده گوش به وجود آورد. عفونت گوش میانی مزمن اغلب بدون درد و بدون تب شروع می‌شود. فشار یا ترکیدن گوش می‌تواند برای ماه‌ها ادامه داشته باشد. گاهی اوقات از دست دادن مقداری شنوایی می‌تواند ناشی از عفونت مزمن گوش میانی باشد.

علائم عفونت گوش میانی چیست

عفونت گوش ( اوتیت میانی ) معمولاً به دلیل عفونت بافت گوش، از جمله پرده گوش و بافت ‌های پشت آن به جز مجرای گوش، ایجاد می‌شود. عفونت گوش میانی حاد معمولاً شروع سریع و مدت کوتاهی دارد. این عفونت معمولاً با تجمع مایع در گوش میانی، برآمدگی پرده گوش که معمولاً همراه با درد یا سوراخ شدن پرده گوش است و همچنین تخلیه مواد چرکی همراه هستند. از دیگر علائم و نشانه ها عبارتند از:

• تب
• گوش درد
• احساس پری در گوش
• مشکلات شنوایی

کودکان خردسال علاوه بر این علائم و نشانه‌ها، گیجی و مشکلات تغذیه را نیز خواهند داشت. این شایع‌ترین بیماری دوران کودکی است که برای آن آنتی بیوتیک تجویز می‌شود. علائم عفونت گوش میانی در کودکان عبارتند از:

• گوش درد، به خصوص هنگام دراز کشیدن
• کشیدن گوش
• مشکل خواب
• گریه کردن بیشتر از حد معمول
• مشکل در شنیدن یا پاسخ دادن به صداها
• از دست دادن تعادل
• تب ۱۰۰ فارنهایت (۳۸ درجه سانتیگراد) یا بالاتر
• تخلیه مایع از گوش
• سردرد
• از دست دادن اشتها

بیشتر بخوایند: روش های درمان سرطان گوش چیست؟

انواع عفونت گوش میانی

عفونت گوش میانی به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شود

اوتیت حاد

شایع‌ترین، حادترین و جدی‌ترین نوع عفونت گوش میانی اوتیت حاد می‌باشد، در این نوع مایع و عفوت به مقدار زیادی در گوش جمع می‌شود و موجب متورم شدن گوش می‌شود در این نوع عفونت تب نیز رخ می‌دهد.

اوتیت گوش میانی با افیوژن

ممکن است فردی که دوره عفونت گوش خود را طی کرده است، مایع و عفوت تدر پشت گوش باقی بماند. هرچند که ممکن است فرد مبتلا علائم این نوع عفوت را نداشته باشد اما در معاینات و تشخیص پزشک حتما تشخص داده می‌شود.

اوتیت میانی مزمن با افیوژن

یکی از انواع عفونت‌ها که تاثیر زیادی برروی شنوایی دارد و عفونت و مایع‌ها جرم‌ها دوباره به گوش میانی باز می‌گردند این نوع عفونت است.

عوامل عفونت گوش میانی

عفونت گوش توسط یک باکتری یا ویروس در گوش میانی ایجاد می‌شود. این عفونت اغلب در اثر یک بیماری همچون سرماخوردگی، آنفولانزا یا آلرژی که باعث احتقان و تورم مجرای بینی، گلو و شیپور استاش می‌شود، به وجود می‌آید. کسانی که در معرض خطر بیشتر عفونت گوش میانی هستند، کودکانی هستند که در شرایط ابتلا به سرماخوردگی از سایر کودکان قرار دارند ( که اغلب در مهدکودک‌ها اتفاق می‌افتد )، و همچنین نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می‌شوند نیز در معرض ابتلای بیشتر به عفونت گوش قرار دارند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره سکته گوش 

 نقش شیپور استاش

شیپورهای استاش یک جفت شیپور باریک هستند که از هر گوش میانی به سمت بالا در پشت گلو، پشت مجرای بینی کشیده می‌شوند. انتهای گلوی لوله‌ها باز و بسته می‌شود تا:

• تنظیم فشار هوا در گوش میانی صورت گیرد.
• هوا را در گوش تازه شود.
• ترشحات معمولی از گوش میانی تخلیه شود.

 اختلال شیپور استاش ممکن است سبب انسداد مجرای خروجی شود و باعث تجمع مایعات در گوش میانی شود. این مایع می‌تواند عفونی شده و علائم عفونت گوش میانی را ایجاد کند. در کودکان، شیپور استاش باریکتر و افقی‌تر است که تخلیه را دشوارتر می‌کند و احتمال گرفتگی آنها را افزایش می‌دهد.

نقش آدنوئیدها

آدنوئیدها دو پد کوچک در پشت بینی هستند که اعتقاد بر این است که در فعالیت سیستم ایمنی بدن نقش دارند. از آنجایی که آدنوئیدها در نزدیکی دهانه شیپور استاش قرار دارند، تورم آدنوئید ممکن است لوله ها را مسدود کند. این اتفاق می‌تواند منجر به عفونت گوش میانی شود. تورم و تحریک آدنوئیدها بیشتر در عفونت گوش کودکان نقش دارد، زیرا کودکان آدنوئیدهای نسبتا بزرگتری نسبت به بزرگسالان دارند.

تشخیص عفوت گوش میانی

یکی از مهم‌ترین مراحل در این بیماری تشخیص آن است، تشخیص جرم فشرده گوش میانی که منجر به عفونت می‌شود بسیار ساده است و بر اساس علائم انجام می‌شود. یکی از را‌ه‌های بررسی پزشک استفادها از اتوسکوپ می‌باشد. همانطور که گفتیم هر گونه مایع در گوش موجب می‌شود که پرده گوش به صورت غیر طبیعی حرکت کرده و پزشک با فرستادن هوا داخل گوش توسط اتوسکوپ یا اتوسکوپ پنوماتیک وجود جرم را بررسی می‌کند. البته روش‌های دیگری نیز وجود دارد که شنوایی شناس‌ها و پزشکان از آن استفاده می‌کنند.

تست تمپانومتری

تمپانومتری ( Typanometric ) یکی از آزمایش‌هایی است که برای شنوایی و تست‌های گوش انجام می‌شود که حرکت پرده گوش و گوش میانی را اندازه گیری می‌کند. نتایج این تست و آزمایش بر روی نموداری به نام تمپانوگرام نشان داده می‌شود. این آزمایش معمولا سریع اتفاق می‌افتاد و دردی برای فرد ندارد، مگر اینکه پرده گوش یا گوش میانی ملتهب باشند.

تست رفلکس آکوستیک

اگر صدایی که در گوش می‌رود برگشت داده شود و توسط پرده گوش و برگشت داده شود اینجاست که تشخیص پزشکان براین خواهد بود که جرم و مایع در گوش وجود دارد هر چقدر که میزان برگشت این صدا بیشتر باشد میزان انعکاس صدا نیز بیشتر خواهد بود نکته مهم این است که گوش سالم صدایی را منعکس نمی‌کند.

تمپانوسنتز

برای تعیین نوع و میزان عفوت گوش یکی از راه‌هایی که پزشکان انجام می‌دهند انجام این تست می‌باشد فرایند این تست به این صورت است که پزشک سوراخ کوچکی در پرده گوش ایجاد کرده و علل و نوع عفوت را بررسی می‌کند.

درمان عفونت گوش میانی

عفونت گوش، با مصرف آنتی بیوتیک‌ها درمان می‌شود. همچنین واکسیناسیون معمول دوران کودکی و سالانه آنفولانزا ممکن است به پیشگیری از این نوع عفونت کمک کند. به طور کلی راهکارهایی که می‌توانید به درمان عفونت گوش میانی کمک کند عبارتند از:

• برای تسکین درد از مسکن‌هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید (کودکان زیر ۱۶ سال نباید آسپرین مصرف کنند).
• کیسه گرم یا سرد را روی گوش قرار دهید.
• با پاک کردن گوش با پشم پنبه هرگونه ترشح را از بین ببرید.
• همچنین شما می‌توانید برای انجام درمان عفونت گوش میانی خود با مشورت یک پزشک از قطره‌های اسیدی برای جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری‌ها و ویروس استفاده کنید.

توجه داشته باشید که:

• برای از بین بردن جرم گوش چیزی مانند اشیا تیز یا انگشت خود را داخل گوش خود قرار ندهید.
• اجازه ندهید آب یا شامپو وارد گوش شما شود.
• از داروهای ضد احتقان یا آنتی هیستامین ها استفاده نکنید. هیچ مدرکی وجود ندارد که آنها به عفونت گوش کمک کنند.
• تسکین درد گوش میانی با استفاده از حوله یا کیسه سرد یا گرم

پیشگیری

عفوت گوش میانی یکی ار بیماری‌های شنوایی مرتبط با گوش است که بیشتر در کودکان شایع و جدی است و این به دلیل ضعف در سیستم ایمنی و همچنین اناتومی گوش کودکان می‌باشد و از آنجایی که درمان عفوت گوش میانی می‌تواند برای بسیاری افراد حتی کودکان فرایند سخت و مشکلی باشد رعایت برخی نکات موجب سلامت بیشتر گوش در مقابل با باکتری ها می‌باشد.

• به طور مرتب دستان خود و کودکان خود را بشویید زیرا که کودکان به طور کلی ممکن است که بیشتر دستان خود را در گوش خود فرو کنند و این موجب ورود باکتری و میکروب در داخل گوش می‌شود.
• همانطور که در بالاتر گفتیم استفاده از واکسن می‌تواند اثر گذار باشد و کودکانی که واکسن‌های خود را زده‌اند کمتر دچار عفونت گوش می‌شوند. نکته دیگر این است که در مورد واکسن‌های مننژیت، پنوموکوک و انفولانزا بهتر است که با پزشک مربوطه مشورت کنید.
• بکی دیگر از عواملی که موجب افزایش سیستم ایمنی بدن می‌شود خوردن شیر مادر به صورت مرتب است.
• استفاده از آنتی بیوتیک‌ها در درمان این بیماری ممکن است که موجب برگشت عفونت و مایع های موجود در گوش شود.

جمع بندی

از چگونگی علت بوجود آمدن عفونت در گوش و علائم آن تا درمان و پیشگیری در این مقاله با مجله دانیال کلینیک با ما همراه بودید رعایت نکات مختلف می‌تواند در بروز مشکلات بسیاری در مورد عفونت به شما کمک کند اگر که تجربه‌ای در زمینه درمان عفونت گوش میانی دارید می‌توانید در قسمت نظرات با ما درمیان بگذارید.

کمینیک شنوایی سنجی دانیال

این مطلب زیر نظردکتر سید محمدرضا تقوی کاندیدای دکتری تخصصی شنوایی و تعادل دانشگاه علوم پزشکی تهران و مدیریت مرکز ارزیابی شنوایی دانیال نوشته شده است.