نوریت دهلیزی یک اصطلاح پزشکی و نوعی بیماری مربوط به سیستم شنوایی با نام دیگر نوریت وستیبولار است که ممکن است برای خیلی ها ناآشنا باشد این بیماری منجر به سرگیجه می‌شود که در مطالب قبلی درباره سرگیجه خوش خیم وضعیتی با شما صحبت کرده بودیم. نوریت دهلیزی ناشی از التهاب عصب دهلیزی می‌باشد و موجب سردرگمی در افراد می‌شود. این بیماری به طور معول پس از چند روز بهبود می‌یابد.

اگر با این اصطلاح برخورد کرده‌اید، حتما به دنبال اطلاعات جامع و تکمیلی در مورد آن هستید. هر بیماری از جمله این مورد، دارای بعد چیستی، عوامل، علائم، پیشگیری و البته درمان است. در اینجا نیز تمام این موارد علائم و علائم کم شنوایی ، تشخیص و  درمان نوریت دهلیزی پوشش داده می‌شود تا با آگاهی تمام با آن مواجه شوید.

نوریت دهلیزی چیست؟

نوریت دهلیزی اصطلاح پزشکی است که برای توصیف التهاب در اعصاب استفاده می‌شود و معمولاً با درد طاقت فرسا همراه است. پیش از نوریت دهلیزی، باید با مفهوم کلی نوریت آشنا شوید. اگر التهاب در یک عصب باشد به آن مونووریت و اگر التهاب در شبکه اعصاب باشد به آن پلکسیت می‌گویند.

یک بیماری دیگر وجود دارد که در آن چندین عصب منفرد ملتهب می‌‌شوند، این وضعیت از نظر پزشکی مونونوریت مالتیپلکس نامیده می‌شود. هنگامی که اعصابی که به طور گسترده از یکدیگر جدا شده‌اند ملتهب می‌شوند، این وضعیت به عنوان پلی نوریت شناخته می شود.

انواع رایج نوریت عبارتند از: نوریت بینایی، نوریت بازویی، نوریت دهلیزی، نوریت جمجمه و نوریت کمری. نوریت گاهی با نوروپاتی اشتباه گرفته می‌شود، اما نوروپاتی آسیب به اعصاب خارج از مغز و نخاع است. نوریت طولانی مدت تشخیص داده نشده و درمان نشده می‌تواند منجر به نوروپاتی شود.

حال، نوریت دهلیزی التهاب عصب دهلیزی است که در قسمت داخلی گوش وجود دارد. این عصب مغز را به گوش متصل می‌کند. یعنی اطلاعات موقعیت را به مغز ارسال می‌کند و با التهاب آن این فرآیند دچار اختلال می‌شود. پس با التهاب آن، عملکرد مغز نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و باعث ایجاد مشکلات و علائم جدی می‌شود. این بیماری ممکن است برای هر فردی با هر سنی اتفاق بیفتد.

عوامل نوریت دهلیزی

نوریت دهلیزی عمدتاً به دلیل عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شود. به همین دلیل است که پزشکان توصیه می‌کنند عفونت‌های به وجود آمده را جدی بگیرید. حتی در ظاهر ممکن است تهدیدکننده نباشد اما در اصل می‌تواند مقدمه مشکلات جدی تر از جمله نوریت دهلیزی باشد. پس هر عفونت ویروسی، می‌تواند یک عامل بالقوه برای التهابات عصبی باشد. نوریت دهلیزی نیز با عفونت‌ها و عللی از جمله موارد زیر ایجاد می‌شود:

• سرخک
• تبخال
• هپاتیت
• ویروس اپشتین
• زونا
• آنفولانزا
• اوریون
• سرما خوردگی
• آبله مرغان

علائم نوریت دهلیزی

علائم از بیمار به بیمار دیگر متفاوت است و ممکن است کم و بیش در فردی وجود داشته باشد. در برخی از بیماران علائم آنقدر خفیف هستند که حتی متوجه فیبریلاسیون دهلیزی نمی‌شوند. در این موارد تشخیص اغلب در نتیجه یک بررسی معمول در پزشکی یا به دلیل مشاوره برای یک بیماری متفاوت است. علائم نوریت معمولاً محدود به قسمت خاصی از بدن است که با عصب ملتهب یا گروهی از اعصاب سروکار دارد. هر چند، به طور کلی علائم نوریت دهلیزی به شکل زیر است:

• سرگیجه
• ناتوانی در تمرکز
• بی ثباتی
• عدم تعادل بدن در حالت ایستادن
• تاری دید
• تهوع و استفراغ

توجه کنید که بروز یکی از این علائم به معنی وجود نوریت دهلیزی نیست. بلکه شما باید چند مورد از علائم را تجربه کنید. برای مثال، یک سرگیجه ساده را از علامت های نوریت ندانید. وقتی که به چند علامت به صورت همزمان یا قطاری مبتلا شدید، آن زمان باید به سراغ متخصصان این حوزه بروید.

این موضوع وقتی جدی تر می شود که پیش از بروز علائم، یکی از عوامل ایجاد نوریت را نیز تجربه کرده باشد. برای مثال، اگر یک ویروس عفونی وارد بدن شما شده و بعد از آن دچار سرگیجه و تهوع و استفراغ شدید، حتما به متخصص شنوایی سنجی در تهران مراجعه کنید. این علائم ممکن است با توجه به میزان پیش روی این التهاب به صورت کاملا ناگهانی ظاهر شوند.

پیشگیری نوریت دهلیزی

برای پیشگیری از نوریت دهلیزی باید به سراغ عوامل به وجود آورنده آن بروید. همانطور که در بالا گفتیم، ویروس‌های عفونی شایع ترین عامل هستند. پس شما نیز باید در جهت کنترل این عامل تاثیرگذار اقدام کنید. یکی از موثرترین و رایج ترین راه‌های پیشگیری از ابتلا به این ویروس‌ها، تزریق واکسن‌های مربوطه است. انجام مراحل واکسیناسیون اولیه و ایجاد ایمنی در بدن، نه تنها برای این بیماری که برای سایر بیماری ها نیز مهم است.

علم پزشکی و سطح بهداشت جامعه امکان استفاده از این واکسن ها را فراهم کرده است. به عنوان مثال، واکسن MMR برای کنترل و پیشگیری از سرخک و اوریون استفاده می‌شود. این سه بیماری از عوامل ایجاد نوریت هستند.

علاوه بر تزریق واکسن باید پروتکل های بهداشتی را نیز رعایت کنید. مهم‌ترین و ساده‌ترین راه، رعایت نظافت فردی است. شستن مرتب دست‌ها می‌تواند شروع خوبی برای پروسه پیشگیری باشد.

درمان نوریت دهلیزی

درمان نوریت دهلیزی آخرین مرحله آشنایی با این بیماری است. شاید فکر کنید درمان مهم‌ترین بخش است اما شناخت عوامل و پیشگیری از آنها و مقابله با نوریت با آشکار شدن علائم اولیه، مهم تر است. درمان برای زمانی است که با شناخت و آگاهی از مسائل پیشین، این اتفاق به هر دلیل رخ داده است.

حال ازانجایی که برای درمان نوریت دهلیزی هنوز یک روش و راه مشخصی وجود ندارد توجه به موارد دیگر می تواند بسیار کمک کننده باشو  بستگی به یک موضوع بسیار مهم دارد: علت آن چیست. برای اینکه درمان آغاز شود باید ریشه یابی صورت بگیرد تا بهترین درمان مطابق با علت آن پیش گرفته است. از آنجا که علت اصلی، ویروس‌های عفونی هستند، داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر برای مقابله با آن تجویز می‌شود. پزشک همچنین ممکن است داروهایی مانند دیازپام و لورازپام را برای سرگیجه نیز تجویز کند.

انجام برخی تمرینات

در برخی مواقع ممکن است که پزشک انجام برخی از تمرین‌ها را برای کنترل سرگیج‌های ناشی از نوریت به شما پیشنهاد کنم که می‌تواند در این زمینه کمک بسیار زیادی را به شما داشته باشد.

1. چند دقیقه ایستادن و باز نگه داشتن پاها در شرایطی که بیشتر از شانه‌ها باز هستند
2. بالا بردن یکی از دست‌ها و خم کردن سر و نگاه کردن مستقیم به دست
3. هنگام خم شدن با چشم‌ها به دست خود نگاه کنید
4. هنگام خم شدن دست‌ها را طوری به پاین بیاورید که مچ پا را لمس کند
5. حال می‌توانید حرکات را در طرف مقابل نیز تکرار کنید

یکی دیگر از ورزش ها وتمریناتی که می تواند برای درمان نوریت دهلیزی مناسب باشد حرکت به جلو و عقب می‌باشد.

1. ایستادن و نزدیک نگه دشتن پاها به یکدیگر
2. پاشنه پاها را بچرخانید و بازوها رو باز کنید
3. پس از این کار به جلو بیاید و مرکز ثقل بدن را روی انگشتان پا دربیاورید
4. پس از این کار کار کمر را کمی قوس دهید و باسن را به جلو فشار بیاورید
5. چندین بار به عقب و جلو بروید

برخی از نکات و رژیم‌هایی غذایی

1. خودداری از خوردن نمک و شکر
2. اجتباب از سیگار و نیکوتین
3. دوری از مشروبات الکلی
4. خوردن آب
5. استراحت منظم

اگر هنگام بروز نشانه‌های نوریت دهلیزی دچار سرگیجه و حالت تهوع شده‌اید می‌توانید از خوراکی های جامد اجتناب کرده و باید مصرف آب را زیاد کنید.

• استفاده از نوشیدنی‌های ورزشی
• آب
• سوپ
• دسرهای ژلاتینی
• عصاره زنجبیل
• چای نعنا

تشخیص نوریت دهلیزی

تشخیص مهم‌ترین قدم و روش برای درمان هرنوعی بیماری است اگر پزشک به درستی بیماری را تشخیص داده و بتواند علت اصلی بروز بیماری را با توجه به علائم بوجود آمده تشخیص دهد، در این مورد پزشک پس از رد بیمای‌های دیگر با بررسی علائم نوریبت دهلیزی را تشخیص می‌دهد و راه‌هایی  را برای درمان آن پیشنهاد می‌کند. پزشک قطعا از نشانه‌ها و علائم سرگیجه شروع می‌کند تا بتواند بیماری را تشخیص دهد در اینجا برخی موارد نیز میتواند توسط پزشک رد شود.

• عوارض مصرف برخی داروها
• ضربه خوردن به سر
• الرژی
• بیماری قلبی
• اختلالات عصبی

تفاوت نوریت دهلیزی و لابیرنتیت در کجاست؟

نوریت به التهاب عصب اشاره دارد و التهاب لابیرنتیت در مورد گوش داخلی می‌باشد و به تعادل و کنترل شنوایی کمک خواهد کرد. در مورد تفاوت این دو باهم می‌توان گفت که نوریت دهلیزی نمی تواند منجر به کم شنوایی در افراد شود اما لابیرنتیت می‌تواند باعث کم شنوایی و یکی از دلایل وزوز گوش نیز باشد.

سخن پایانی

نوریت دهلیزی به عنوان یک التهاب عصبی نیازمند شناخته شدن از سمت بیماران بالقوه است. هر چه اطلاعات شما در مورد این بیماری بیشتر باشد، بهتر می‌توانید با آن مقابله کنید. حتی اگر اطلاعات شما کاربردی باشد، به مرحله مقابله و درمان نوریت دهلیزی نمی رسید. چرا که به خوبی با تشخیص عوامل و پیشگیری از آن، این التهاب را دور می‌زنید. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید با متخصصان و کارشناسان مربوط به این حوزه در ارتباط باشید.

کلینیک شنوایی سنجی دانیال

منبع: Healthline