برای مشکلات مختلف، آزمون‌ها و تست‌های شنوایی سنجی مختلفی وجود دارد. یکی از مشکلات شایع در جوامع کنونی مشکلات شنوایی است. این مشکلات شنوایی به بسیاری از دلایل مختلف به وجود می‌آید. از جمله علل به وجود آمدن مشکلات شنوایی می‌توان به آلودگی صوتی حاصل از زندگی در شهرهای شلوغ و پر سروصدا، استفاده از هدفون و ایرپاد و هندزفری، کار در کارخانه‌ها و مواردی از این دست به وجود می‌آید. برای هر کدام نیز راه درمانی وجود دارد. اما برخی از مشکلات برگرفته از مشکلات عصبی در بیماران است. برای تشخیص و تفکیک آن ها از یکدیگر از تست الکتروفیزیولوژی گوش بهره می‌گیرند. که آزمون الکتروفیزیولوژی انواع مختلفی دارد.
در این مقاله، در کنار شما همراهان عزیز کلینیک دانیال به بررسی چیستی الکتروفیزیولوژی، انواع آزمون‌های آن و توضیحات مفصل و کامل راجع به آن‌ها می‌پردازیم.
الکتروفیزولوژی گوش چیست؟
در ابتدا می‌خواهیم راجع به این موضوع صحبت کنیم که اصلا الکتروفیزولوژی گوش چیست. الکتروفیزیولوژیک فرایندهای عصبی که در مغز اتفاق می‌افتد را بیان می‌کند و به نوعی آن‌ها را به ما نشان می‌دهد.
در این آزمون متخصص شنوایی سنجی نیازی ندارد که بیمار با او همکاری کند. این تست پاسخ‌های دستگاه شنوایی مددجو را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. پس این تست دو حالت دارد یا به عنوان تست تکمیلی برای بیماران که همکاری دارند انجام می‌شود یا اینکه به عنوان تست تشخیصی برای بیمارانی که همکاری نمی‌کنند یا توان همکاری ندارند کاربرد دارد.
این مجموعه از آزمون‌ها که به طور کلی به آن‌ها، آزمون الکتروفیزولوژی گوش می‌گویند به بررسی تمام پاسخ‌های مغز را از محیطی‌ترین بخش مغز تا قشر مغز بررسی می‌کند. قشر مغز در بدن مسئول ارزیابی حس شنوایی است. پس می‌توان گفت که این آزمون هم به بررسی خود حس شنوایی می‌پردازد هم به بررسی اجزای شنوایی غیر از گوش؛ یعنی بخش‌های مغز. گفتیم که آزمون الکتروفیزولوژی گوش، مجموعه تست است که می‌تواند آستانه شنوایی و مشکلات را تعیین کند. هر آسیبی که ممکن است به گوش و مسیر شنوایی وارد شود، این تست‌ها می‌توانند از یکدیگر تفکیک کنند.
همچنین در مورد علائم کم شنوایی بیشتر بدانید
انواع آزمون الکتروفیزیولوژی
در این قسمت یک صحبت کلی در رابطه با آزمون الکتروفیزولوژی گوش و انواع آن خواهیم کرد. گفتیم که آزمون الکتروفیزیولوژی از انواع تست مختلف تشکیل شده است. علت آن نیز مشخص است چون هم باید تفکیک شود که مشکل دقیقا از کجاست؟ هم به عنوان تست تکمیلی است که دقت تشخیص را بالا ببرد. مورد بعدی نیز این است که بیمارانی که همکاری نمی‌کنند یکی از اهداف این تست هستند. انجام دادن این تست‌ها نیز هر جایی امکان‌پذیر نیست، زیرا ۲ شرط اساسی برای انجام آن‌ها نیاز است. شرط اول وجود دستگاه‌ها و تجهیزات این تست‌ها است. این تجهیزات ارزشمند و گران قیمت با توجه به تکنولوژی که دارند می‌توانند پاسخ‌های شنوایی مغز را حس کرده و ارزیابی کنند. مورد بعدی در تست الکتروفیزیولوژی گوش، وجود یک متخصص حاذق و باتجربه است. تجهیزات به خودی خود یک نیاز مهم است اما بدون یک متخصص باسواد، عملا هیچ کاربردی ندارد و پازل باید تکمیل شود تا کار به انجام برسد. تمامی این تست‌ها در کلینیک دانیال توسط متخصص با تجربه انجام می‌شود و شما می‌توانید با خیال راحت و مراجعه به مرکز از آن‌ها بهره مند شوید.تست‌های الکتروفیزیولوژی موارد زیر را شامل می‌شود؛
- سیگنال‌های ارسالی اوتواستیک OAE
- بررسی پاسخ شنیداری ساقه مغز ABR
- شنوایی سنجی با پاسخ برانگیخته قشر مغز CER
- پاسخ‌های تولیدشده توسط سلول‌های عضلانی برانگیخته در دستگاه‌های تعادلی WEMP
- تست ASSR
که در ادامه به طور مفصل از آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
سیگنال‌های ارسالی اوتوآکوستیک OAE
به عنوان اولین تست به بررسی تست OAE از مجموعه آزمون الکتروفیزولوژی گوش می‌پردازیم. این تست، توانایی تشخیص کاهش شنوایی در همان مراحل اولیه را دارد. به همین علت نیز تست مهمی است که باعث می‌شود روند درمان برای برطرف شدن مشکل و پیشگیری از پیشرفت بیماری سریع‌تر شروع شده و به نتیجه مطلوب برسد. برای نوزادان کاربرد بسیاری دارد. این آزمون در سال ۱۹۷۰ طراحی و انجام شده است. سلول‌های مویی خارجی، موهای ظریفی روی خود دارند که با برخورد صوت حرکت می‌کنند و این حرکات یک سیگنال صوتی پدید می‌آورد. سیگنال‌ها معمولا به این صورت است که به همه طرف حرکت می‌کنند. چون در قشر مغز قابلیت ارزیابی آن‌ها وجود دارد، در آنجا حس شده و ما متوجه می‌شویم. در تست OAE یک حسگر روی پرده گوش بیمار قرار می‌گیرد که به وسیله آن می‌توانیم آن را حس کنیم و مورد ارزیابی قرار دهیم. با توجه به خاصیت قابل تکرار بودن در یک محدود زمانی مشخص قابل افتراق است. این تست با فرکانس‌های صوتی مختلف، در تایمی حدود ۱ تا ۲ دقیقه انجام شده و نتایج آن مشخص می‌شود.
بررسی پاسخ شنیداری ساقه مغز ABR
تست بعدی که می‌خواهیم بررسی کنیم، پاسخ شنیداری ساقه مغز یا Auditory Brainstem Response (ABR) است. یک تست غربالگری کم‌شنوایی و ناشنوایی کامل شده است. این آزمون نیز مانند تست قبلی از آزمون‌های الکتروفیزیولوژیک گوش برای نوزادان بسیار پرکاربرد بوده و در کودکان و بزرگسالانی که توانایی همکاری نداشته یا خودشان همکاری نمی‌کنند قابل اجرا بوده و تست بسیار مناسبی است. این تست مسیر شنوایی و کارکرد ساقه مغز را که پیش‌تر گفتیم مسئول ارزیابی شنوایی است، بررسی می‌کند. برای ABR بهتر است که مددجو در حالت خواب یا استراحت باشد. در این تست هدفون و پخش‌کننده صدا داخل گوش بیمار گذاشته شده و الکترودهایی که برای بررسی است، روی پوست او کار گذاشته می‌شود. الکترودها سیگنال‌های عصبی را ضبط و ارزیابی می‌کند.
تست ABR دو نوع دارد؛ اولین نوع آن تست دستی ABR است که زمان انجام آن حدود ۱ ساعت است و بسیار طولانی است. به همین دلیل تست ABR اتوماتیک یا AABR درست شد که نوع دوم تست است. این نوع حدود ۴ تا ۸ دقیقه طول می‌کشد. این آزمون در یک سطح بلندی صدا بررسی شده و نتایج توسط الکترودها در این آزمون فیزیولوژیک گوش در ۷ نوع موج ثبت می‌شود.
شنوایی سنجی با پاسخ برانگیخته قشر مغز CERA
آزمون Cortical Evoked Response Audiometry یا CERA که شنوایی با پاسخ برانگیخته قشر مغز است. این تست هم مانند تمامی تست‌های الکتروفیزولوژی گوش نیازی به همکاری بیمار ندارد. در این نوع از تست نیز صدا برای بیمار پخش می‌شود و با الکترود کار گذاشته شده بررسی و نتایج به دست می‌آید. این تست نیز برای تعیین آستامه شنوایی استفاده می‌شود. این تست هیچ نیازی به ری‌اکشن از سمت بیمار نداشته و به صورت کاملا خودکار و عینی توسط دستگاه ثبت می‌شود.
پاسخ‌های تولیدشده توسط سلول‌های عضلانی برانگیخته در دستگاه‌های تعادلی VEMP
تست VEMP یا Vestibular Evoked Myogenic Potential، پاسخ‌های تولیدشده توسط سلول‌های عضلانی برانگیخته در دستگاه‌های تعادلی است. این به این معنی است که اگر بخواهیم سیستم تعادلی بیمار را بدون نیاز به همکاری او بسنجیم، باید از این تست کمک بگیریم. این آزمون الکتروفیزولوژی گوش، کار و عملکرد بخش‌هایی از گوش داخلی و اعصابی را که مسئول حفظ تعادل فرد هستند را اندازه‌گیری می‌کند. اجزای گوش داخلی در برابر پاسخ‌های تعادلی امواجی از خود ساطع می‌کنند که نقش اصلی را در تست VEMP ایفا می‌کند.
تست VEMP اساس تشخیص علت مشکلات تعادلی بیماران بوده و کمک اصلی پزشک برای تعیین روند درمانی مددجو است. این تست هیچ ربطی به مشکلات شنوایی و تشخیص آن‌ها ندارد و فقط در برخی مشکلات که منجر به عدم تعادل در بیمار می‌شود نقش تایید کننده را ایفا می‌کند. از این آزمایش برای تشخیص ضایعات دهلیزی نیز استفاده می‌شود.
همچنین در مورد سمعک بیشتر بخوانید
تست ASSR
تست ASSR نیز مانند تست‌های دیگر فیزیولوژیک گوش، در مواقعی انجام می‌شود که بیمار توانایی همکاری را ندارد و یا خودش همکاری نمی‌کند. این تست نیز آستانه شنوایی بیمار را تعیین می‌کند. تست ASSR استاندارد جهانی ندارد، بلکه هر سازنده یک سری پارامتر مختلف تعیین می‌کند تا بفهمیم مشکل بیمار چیست؟
ابتدا هدفون را روی گوش بیمار قرار می‌دهیم و سپس سراغ پخش صدا می‌رویم. صدا خیلی نباید بلند باشد، چون ممکن است هم پاسخ دهلیزی خارج از چارت ما ایجاد شود هم واضح است که صدای بسیار بلند برای گوش مضر است. این تست با فرکانس‌های مختلف انجام می‌شود. به طور کلی همه تست‌هایی که برای تعیین کردن آستانه شنوایی فرد انجام می‌شود، فرکانس‌های مختلف را به بیمار داده و پاسخ‌های او را ثبت می‌کنند. فرکانس‌های به کار رفته در این تست فیزیولوژیک گوش ۵۰۰، ۱۰۰۰، ۲۰۰۰ و ۴۰۰۰ هرتز است. این تست هیچگونه خطری برای بیماران ندارد و یک تست کاملا غیر تهاجمی است.
بهترین زمان برای انجام این تست نیز زمانی است که بیمار در حال استراحت باشد و کمترین تکان ممکن را داشته باشد. برای دست یافتن به این موضوع نیز، از داروهای بیهوشی و خواب‌آور در این تست ممکن است که استفاده کنند.
این تست چون اکثرا در سن نوزادی و سنین پایین انجام می‌شود، کاربردهای مهمی دارد که شامل موارد زیر می‌شود؛
- تعیین دقیق آستانه شنوایی
- تعیین سمعک و نوع آن برای بیمار
- تعیین و تفکیک بیماران کاشت حلزون در سنین پایین و جلوگیری از پیشرفت بیماری
سخن پایانی
در این مقاله خدمت شما همراهان عزیز کلینیک دانیال عرض کردیم که تست‌های فیزیولوژیک گوش چیست و به چه علتی انجام می‌شود. دیدید که این تست‌ها برای بیمارانی انجام می‌شود که توانایی و درک همکاری را نداشته یا اینکه نمی‌خواهند همکاری کنند. برای تشخیص درست در این موارد نیاز به دستگاه‌های پیشرفته و متخصص با تجربه داریم که درست‌ترین روند درمانی را برای بیمار تعیین کند. ما در کلینیک گوش تهران دانیال با استفاده از بهترین تجهیزات و متخصصین در این حوزه آماده ارائه بهترین خدمات به شما مددجویان گرامی هستیم.
کلینیک شنوایی سنجی دانیال
بدون دیدگاه