قالب گوش وسیله ای است که به دلایل مختلف ممکن است برای فرد تجویز شود و درون کانال گوش قرار گیرد. متناسب با نیاز فرد و دلیل تجویز این وسیله برای بیمار ممکن است جنس آن و اندازه آن تغییر کند. بعنوان مثال فردی که از سمعک پشت گوشی (BTE) استفاده می‌کند، برای قرار دادن سمعک روی گوش خود و استفاده از آن نیاز به قالب دارد
یا فردی را در نظر بگیرید که می‌خواهد سمعک نامرئی استفاده کند، برای اینکار ابتدا باید از گوش بیمار قالب گرفته شود تا از روی آن قالب سمعک ساخته شود.یا فردی که در محیط پر سر و صدا کار می‌کند و برای جلوگیری از آسیب سر و صدای بلند به گوش نیاز دارد که از محافظ شنوایی یا قالب ضد صوت استفاده کند، همچنین افرادی که می‌خواهند هنگام شنا کردن و یا دوش گرفتن آب وارد گوششان نشود، می‌توانند قالب ضد آب تهیه کنند.
همه مثال های بالا از جمله مواردی بود که فرد نیاز به قالب گوش دارد.اما پروسه تهیه به چه صورت است؟ ابتدا فرد به کلینیک شنوایی مراجعه می‌کند، در آنجا پس از معاینه ابتدایی گوش فرد٬ باید از گوش ایشان قالب گیری اولیه صورت گیرد.
قالب گیری اولیه برای قالب گوش
این فرایند شامل چند مرحله است که به شکل زیر می‌باشد:
- اتوسکوپی و معاینه دقیق کانال گوش و پرده گوش( اطمینان از نبود جرم در کانال گوش و مشاهده شکل پرده گوش)
- قرار دادن کاتن بلاک یا پنبه در کانال گوش
- آماده سازی مواد قالب گیری گوش و قرار دادن این مواد در سرنگ قالب گیری
- تزریق مواد قالب گیری در کانال گوش
- خارج کردن مواد قالب گیری ۲-۳ دقیقه پس از تزریق در گوش
- اتوسکوپی و معاینه مجدد کانال گوش و پرده گوش
مرحله اول
در ابتدا شنوایی شناس کانال گوش شما را بررسی می‌کند تا اطمینان حاصل کند که جرم در گوش شما وجود نداشته باشد و وضعیت پرده گوش شما خوب است. در این مرحله چنانچه جرم زیادی در گوش شما وجود داشته باشد امکان انجام قالب گیری وجود ندارد در نتیجه ممکن است شنوایی شناس از شما بخواهد که به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا برای شما ساکشن گوش(شست و شوی گوش) انجام شود.
پس از آن مجددا برای قالب گیری به کلینیک شنوایی مراجعه کنید. اما در صورتی که هنگام معاینه کانال گوش و پرده گوش همه چیز خوب باشد، شنوایی شناس سراغ گام بعدی قالب گوش خواهد رفت.
مرحله دوم
در گام بعد تکه کوچکی پنبه یا اسفنج که نخ به آن متصل است در گوش شما قرار داده می‌شود. قرار دادن این تکه پنبه به این خاطر است که هنگام تزریق مواد قالب گیری، این مواد خیلی به پرده گوش نزدیک نشود و پروسه قالب گیری بصورت کاملا ایمن انجام شود. در نتیجه هنگام قالب گیری از گوش نگران نباشید و طبق توصیه شنوایی شناس آرام بنشینید و ریلکس باشید
مرحله سوم و چهارم
در مرحله بعد شنوایی شناس مواد قالب گیری برای قالب گوش که می تواند شامل یک خمیر و یک هاردنر باشد یا ترکیبی از دو خمیر مختلف باشد را با هم ترکیب کرده و در سرنگ قرار می‌دهد. سپس این مواد را داخل کانال گوش تزریق می‌کند. در برخی از افراد ممکن است جای‌گذاری پنبه در گوش و یا تزریق مواد قالب گیری در گوش با کمی‌احساس فشار یا درد همراه باشد، دقت فرمایید که این قضیه برای همه افراد اتفاق نمی‌افتد و فقط در برخی افراد رخ می‌دهد.
دلیل این قضیه این موضوع است که کانال گوش ما از نظر بافت به دو بخش تقسیم می‌شود، دو سوم ابتدای کانال گوش که بافت چربی در زیر پوست قرار دارد و یک سوم انتهایی که پوست مستقیما روی استخوان گوش قرار دارد. یک لمس کوچک در ناحیه یک سوم انتهایی این احساس را به ما می‌دهد که فشار زیادی در این ناحیه وارد شده است و ممکن است باعث درد شود.
این درد ارتباطی با پرده گوش و یا آسیب به آن ندارد و صرفا بخاطر تماس پنبه و یا مواد قالب گیری با این بخش است.توصیه می‌شود در طول زمانی که خمیر قالب گیری در گوش شما قرار دارد صحبت نکنید.
مرحله پنجم
همانطور که گفته شد ۲-۳ دقیقه باید خمیر در گوش شما قرار داشته باشد تا شکل گوش شما را به خوبی به خود بگیرد و کاملا قالب گوش سفت شود.
مرحله ششم
پس از درآوردن خمیر از گوش شما، شنوایی شناس مجدد کانال گوش شما را معاینه می‌کند تا مطمن شود همه چی خوب پیش رفته است.
چند نکته در رابطه با قالب گیری از گوش
- در صورتی که در طول مراحل قالب گیری برای قالب گوش٬ احساس فشار و یا ناراحتی در گوش داشتید، از تکان دادن سر خود خوداری کنید و این مساله را با شنوایی شناس در میان بگذارید
- در طول زمان قالب گیری سعی کنید صحبت نکیند، به خاطر داشته باشید کل این فرایند چیزی کمتر از ۵ دقیقه طول خواهد کشید.
- در صورتی که قبلا عمل جراحی در ناحیه گوش داشته اید، این موضوع را قبل از قالب گیری با شنوایی شناس در میان بگذارید.
- در صورتی که پارگی یا آسیبی در پرده گوش شما هست، این موضوع را قبل از قالب گیری با شنوایی شناس در میان بگذارید.
انواع مواد قالب گیری گوش
مواد قالب گیری از گوش معمولا ترکیبات مختلفی دارند و تولید برندهای مختلفی هستند. با توجه به اینکه قالب گیری از گوش قرار است منجر به ساخت قالب یا پوسته سمعک بیمار شود و قرار است بیمار طولانی مدت از آن استفاده کند این فرایند بسیار مهم است، چراکه هر گونه نقصی در قالب ثانویه یا پوسته سمعک می تواند، باعث ناراحتی بیمار شود.
یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در قالب گوش٬جنس و کیفیت مواد قالب گیری می‌باشد. معمولا موادی که در کشور ما موجود است از دو برند معتبر Detax و Egger هستند. این دو برند جزو معتبرترین برندهای قالب گیری در دنیا هستند.
موادی که امروزه بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد از جنس سیلیکون هستند، و کمک می‌کنند تا تمامی‌جزئیات کانال گوش در قالب مشخص باشد و به درستی شکل کانال گوش مشخص شود. پیشرفت های اخیر در زمینه تولید مواد قالب گیری منجر شده است تا فرایند قالب گیری از گوش سریع تر انجام شود، کیفیت قالب نهایی بهتر باشد و پروسه قالب گیری نیز آسان تر و سریع تر انجام شود.
آیا مواد قالب گیری باعث ایجاد حساسیت می‌شود؟
مواد قالب گیری در قالب گوش که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند از جنس سیلیکون هستند، این مواد باعث ایجاد حساسیت در گوش فرد نمی‌شوند. پس در صورتی که نیاز به قالب گیری از گوش شما وجود دارد و نگران این موضوع هست به خاطر داشته باشید که این مواد کاملا ایمن هستند و موجب حساسیت در گوش شما نخواهند شد.
آیا قالب گیری از گوش درد دارد؟
همانطور که گفته شد ساختار آناتومی‌کانال گوش به شکلی است که یک لمس کوچک در بخش انتهایی کانال گوش(یک سوم انتهایی کانال گوش) میتواند باعث احساس فشار و یا کمی‌درد در گوش شود که اصلا خطرناک نیست. البته باید به این نکته دقت کرد که در افرادی که مجرای گوش پر مویی دارند ممکن است بخش انتهایی فرایند قالب گیری از گوش یعنی خارج کردن قالب از مجرای گوش کمی‌دردناک باشد، چرا که موهای گوش به مواد قالب گیری می‌چسبد و ممکن است کمی‌آزاردهنده باشد.
این مسئله برای همه افراد رخ نم‌یدهند و برای افرادی که کانال گوش پر مویی دارند محتمل تر است. در نتیجه در پاسخ به این سوال می‌توان گفت که خیر، اصولا و در اکثر افراد قالب گوش دردی به همراه نخواهد داشت.
تا چه مدت می‌توان از قالب اولیه گوش برای ساخت قالب ثانویه (اصلی) و یا پوسته سمعک استفاده کرد؟
وقتی فردی به کلینیک شنوایی مراجعه می‌کند تا از گوشش قالب گرفته شود. همانطور که گفته شد نتیجه قالب گیری از گوش یک قالب اولیه است که با مواد سیلیکونی رنگی(صورتی ، سبز یا زرد) ساخته شده است و از روی این قالب گوش باید قالب ثانویه یا نهایی ساخته شود. فرایند ساخت قالب ثانویه توسط لابراتوار های شنوایی انجام می‌شود که بین ۱-۲ هفته زمان می‌برد. هنگام تحویل قالب ثانویه ممکن است شنوایی شناس همراه قالب اصلی، همان قالب اولیه را نیز به شما تحویل دهد.
این قالب در صورتی که در جایی قرار داده شود که تحت فشار نباشد میتواند تا ۳-۴ ماه بعد شکل خود را حفظ کند و برای ساخت قالب اصلی مورد استفاده قرار گیرد. پس توصیه می‌کنیم اگر شنوایی شناس شما ، قالب اولیه گوشتان(قالب رنگی سیلیکونی) اولیه را به شما تحویل داد آن را در یک جای ایمن که تحت فشار قرار نگیرد، نگه دارید.
این کار کمک می‌کند تا در صورتی که قالب گوش اصلی شما به هر دلیلی دیگر قابل استفاده نبود، لابراتوار شنوایی بتواند از همان قالب اولیه قبلی برای شما یک قالب جدید بسازد.لابراتوار کلینیک شنوایی دانیال نزدیک به ده سال در زمینه ساخت قالب و سمعک و تعمیرات سمعک فعالیت دارد و معمولا قالب سمعک را برای مراجعین عزیز در بازه زمانی ۲-۳ روز کاری آماده کرده و تحویل می‌دهد.
۱-قالب های اصلی (ثانویه)
معمولا از روی قالب گوش سیلیکونی رنگی که از گوش شما گرفته می‌شود٬ یک قالب دیگر یا پوسته سمعک داخل گوشی ساخته می‌شود. ابتدا در مورد قالب صحبت خواهیم کرد. جنس این قالب ها می تواند سخت یا نرم باشد.هر کدام از این قالب ها ویژگی ها و مزیت های خود را دارند و با توجه به شرایط فرد برای ایشان تجویز می‌شود.
قالب سخت
قالب های سخت همانطور که از اسمشان پیداست، جنس سختی دارند و قابل انعطاف نیستند. این نوع قالب معمولا دوام و طول عمر بیشتری دارد و به ندرت تغییر رنگ می‌دهد، بهترین نوع قالب برای انجام اصلاحات در صورت نیاز هستند و ایجاد پارامترهای اکوستیکی در این قالب ها بسیار راحت تر هست.
پارامترهای اکوستیکی
یکی از مهمترین پارامترهای اکوستیکی در قالب ها ونت یا همان تهویه قالب است. در برخی از افراد نیاز است که قالب گوش تهویه داشته باشد. ونت در واقع سوراخی در قالب است که از هر دو طرف باز است و کمک می‌کند تا هنگام قرار گیری قالب در کانال گوش، هوای نزدیک پرده در ارتباط با هوای بیرون کانال گوش باشد و این هوا بتواند به راحتی جابجا شود.
قالب سخت معمولا در رنگ های کریستالی شفاف و یا بصورت رنگی تولید می‌شود. جنس قالب سخت معمولا از آکریلیک می‌باشد.از ویژگی های قالب سخت تولید شده به‌وسیله مواد آکریلیک می‌توان به چند مورد اشاره کرد:
- بسیار سخت و بادوام
- نگهداری ساده وآسان
- پوشش دهی طیف وسیعی از کم شنوایی
- دارای خاصیت ضد حساسیت
- قابلیت تولید به صورت شفاف یا رنگی
لابراتوار کلینیک شنوایی دانیال از بهترین مواد موجود در دنیا برای تولید انواع قالب گوش استفاده می‌کند از ویژگی های بارز لابراتوار دانیال می توان به سرعت عمل ساخت قالب، ساخت سمعک داخل گوشی و انجام تعمیر سمعک اشاره کرد. معمولا زمان تحویل قالب در لابراتوار کلینیک شنوایی دانیال بین ۲-۴ روز کاری است.
قالب نرم
قالب گوش نرم همانطور که از اسمشان مشخص است، نرم هستند و انعطاف پذیری بالایی دارند. این نرم بودن هر چند ممکن است دوام و طول عمر قالب را کمی کاهش دهد اما مزیت هایی به همراه دارد و راحتی بیشتری هنگام استفاده و قرارگیری قالب در گوش به فرد استفاده کننده از قالب می‌دهد.جنس قالب نرم از نوع ساتن نرم (وینیل) می‌باشد. از ویژگی های این نوع قالب می‌توان به چند مورد اشاره کرد:
- نرم و قابل انعطاف
- پوشش طیف وسیعی از کم شنوایی ها
- دارای رنگ شفاف یا رنگ بندی های مختلف
- راحتی بیشتر در زمان استفاده از قالب
۲- انواع قالب گوش از نظر شکل ظاهری
همانطور که گفته شد قالب ها بر اساس جنس به دو دسته کلی سخت و نرم تقسیم می‌شدند اما تقسیم بندی دیگری نیز برای قالب ها وجود دارد که بر اساس سایز و اندازه آنها می‌باشد.
قالب کانال
قالب گوش کانال در واقع قالبی است که اندازه کوچکی دارد و قسمت بیرونی قالب در حد و اندازه همان مجرای کانال گوش می باشد. این مدل قالب معمولا ظریف تر می‌باشد و برای طیف خاصی از افت ها شنوایی تجویز می‌شود. همچنین با توجه به اینکه ظریف می‌باشد وزن زیادی ندارد و بیمار احساس خوشایندی از قرارگیری این قالب بر روی گوش خواهد داشت.
قالب هالف شل
در گوش ما برجستگی هایی وجود دارد که هر کدام اسم مخصوص خود را دارند، اما در لاله گوش میبینیم که در قسمت بیرونی کانال گوش فضایی وجود دارد که به این فضا کونکا گفته می‌شود. همانطور که در تصویر زیر قابل مشاهده است. هنگامی‌که قالب ساخته شده برای گوش صرفا قسمت پایینی کونکا را پر کند به آن هالف شل گفته می‌شود.قالب هالف شد توانایی پوشش دهی افت شنوایی بیشتری را نسبت قالب کانال دارد.
قالب فول شل
قالب فول شل قالبی است که به صورت کامل فضای کونکا را پر می‌کند. معمولا این مدل قالب با توجه به اینکه اندازه بزرگی دارد و فضای کونکا را بصورت کامل پر می‌کند در افت های شنوایی شدید و یا بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چرا قالب ها اندازه های مختلفی دارند؟
اندازه قالب فقط بخاطر زیبایی متفاوت نیست بلکه هر کدام مناسب یک طیف افت شنوایی است. انتخاب سایز قالب گوش بر اساس نظر شنوایی شناس انجام می‌شود. پس در صورتی که شنوایی شناس پیشنهاد داد که قالب شما فول شل باشد دقت داشته باشید که این سایز قالب مناسب افت شنوایی شما می‌باشد و صرفا از نظر زیبایی انتخاب نشده است.
همچنین در افراد مسن تر که انجام کارهای ظریف برای ایشان سخت است ممکن است گذاشتن و برداشتن سمعک روی گوش با قالبی که بزرگتر باشد راحت تر باشد.
طول عمر قالب چقدر است؟
همانطور که گفته شد طول عمر قالب سخت بیشتر از قالب نرم می‌باشد، البته این مورد به شیوه نگهداری از قالب توسط فرد استفاده کننده نیز بستگی دارد. ولی توصیه می‌شود٬ قالب نرم پس از یک سال و قالب سخت بعد از دو سال تعویض شود و مجدد از گوش بیمار قالب گرفته شود.
آیا حتما قالب سخت باید شکسته شود، تا قالب جدید تهیه کنیم؟
دقت داشته باشید یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیر گذار روی کیفیت صدای سمعک٬ مناسب بودن قالب گوش است. گاهی اوقات بدون اینکه قالب آسیب فیزیکی ببیند نیاز به عوض کردن آن وجود دارد. بعنوان مثال وقتی که فرد در یک بازه زمانی کوتاه وزن زیادی کم کند این امر می تواند منجر به تغییر سایز کانال گوش شود و موجب شود قالب نتواند به خوبی گذشته گوش فرد را کیپ کند و گاهی اوقات ممکن است موجب سوت زدن سمعک شود.
دقت کنید در این مثال سمعک و قالب سمعک سالم هستند اما تغییر در اندازه کانال گوش موجب شده تا نیاز به قالب گیری مجدد از گوش باشد.پس گاهی اوقات قبل از اینکه قالب به صورت فیزیکی آسیب ببیند نیاز است که قالب تعویض گردد. برای اطمینان از اینکه قالب شما همچنان قابل استفاده هست یا خیر با شنوایی شناس مشورت کنید.
تغییر رنگ قالب بعد از مدتی استفاده به چه دلیل است؟
وقتی که فرد قالب را در گوش خود قرار می‌دهد ، در طول زمان بخاطر وجود جرم گوش در کانال گوش و تماس این جرم با قالب شاهد آن هستیم که رنگ قالب تغییر می‌کند. در صورتی که تمیز کردن قالب به صورت مرتب و صحیح صورت گیرد این اتفاق خیلی دیرتر رخ می‌دهد، پس نظافت قالب خود را فراموش نکنید. توصیه می‌کنیم در صورتی که رنگ قالب از حالت شفاف به رنگ تیره تغییر کرد، به شنوایی شناس مراجعه کنید تا مجدد برای شما قالب گوش جدید تهیه شود.
آیا وقتی شلنگ قالب پاره شد باید قالب جدید تهیه کنیم؟
خیر، شلنگ قالب قسمتی از قالب می‌باشد که قابل تعویض است و در صورت خراجی به راحتی در لابراتوار با یک شلنگ نو تعویض می‌شود. پس در صورتی که شلنگ قالب شما پاره شد بخاطر داشته باشید که نیازی به قالب گیری مجدد از گوش شما نیست و فقط با تعویض شلنگ در عرض چند دقیقه قالب شما به خوبی قابل استفاده خواهد بود.
نظافت قالب های گوش چگونه است؟
برای تمیز کردن قالب گوش در گام اول باید قالب را از سمعک جدا کنید. در مرحله بعد قالب جدا شده را میتوانید با آب و صابون بشویید و سپس زیر شیر آب بگیرید تا به خوبی مایع شوینده پاک شود. در صورتی که زمان کافی دارید میتوانید قالب را در یک ظرف آب و صابون به مدت یک شب تا صبح قرار دهید و پس از این زمان آن را بشویید. نکته مهم این است که قبل از اتصال قالب به سمعک، قالب باید به خوبی خشک شده باشد.
در صورت نیاز از سشوار برای خشک کردن قالب استفاده کنید. جهت اطمینان از خشک بودن قالب به شلنگ قالب دقت فرمایید. در صورتی که در شلنگ قالب بخار وجود نداشت به این معنی است که قالب کاملا خشک شده است و با خیال راحت میتوانید از آن استفاده کنید
آیا قالب های گوش می تواند منجر به عفونت گوش شود؟
دقت داشته باشید که قالب از مواد ضد حساسیت ساخته شده است و موجب ایجاد حساسیت یا عفونت در گوش شما نخواهد شد. اما شیوه نگهداری شما از قالب و محل نگهداری قالب بسیار مهم است. قالب را یا در جعبه سمعک خود و یا در محل تمیز و به دور از آلودگی نگهداری کنید. در صورتی که قالب روی زمین افتاد یا در جای آلوده قرار داده شد قبل از استفاده به خوبی آن را تمیز کنید تا آلودگی از طریق قالب وارد گوش شما نشود.
آیا محلول یا ماده خاصی برای تمیز کردن قالب وجود دارد؟
بله، یک‌سری ترکیبات ضدعفونی کننده مناسب سمعک و قالب وجود دارد که میتوانید از کلینیک های شنوایی تهیه فرمایید. بخاطر داشته باشید استفاده از الکل و اینچنین موادی میتواند موجب آسیب به سمعک و قالب شما شود. پس بهترین حالت این است که یا از طریق مواد شوینده ساده مانند آب و صابون قالب خود را بشویید یا محلول مختص ضدعفونی کردن قالب گوش و سمعک را تهیه فرمایید و از آن استفاده کنید.
آیا می‌توان از قالب فرد دیگر استفاده کرد؟
خیر، به هیچ عنوان اینکار را نکنید. اینکار میتواند هم منجر به ایجاد عفونت در گوش شما گردد و هم با توجه به اینکه سایز کانال گوش افراد مختلف با هم متفاوت است میتواند موجب زخم شدن گوش شما شود. توصیه می‌کنیم به هیچ وجه اینکار را انجام ندهید.
این مطلب زیر نظر دکتر سید محمد رضا تقوی نوشته شده است.
بدون دیدگاه